Between Salt and Steel: ‘De industrie, de mensen, de ongepolijste schoonheid die ik hier vind’
IJmuidenIJMUIDEN We wonen hier in Velsen in een bijzonder fotogenieke omgeving. De duinen, de landgoederen, het brede, pure strand en de nooit tot rust komende zee zijn geliefde onderwerpen. Ook de industrie en de visserij zorgen voor prachtige platen. Als je de rauwe schoonheid ziet en weet te vangen wordt het een passie om juist dát aan bewoners en niet-bewoners van Velsen te laten zien. Bekende verzuchting van veel IJmuidenaren als ze na een reis of vakantie via de Stationsweg weer terugkomen en de pijpen van Tata Steel ontwaren, rookpluimen en al, is: ’We zijn weer thuis.’
Door Ingeborg Baumann
Er zijn dan ook veel getalenteerde fotografen die vaak, soms zelfs elke dag, met de camera op pad gaan. Voor de meesten is het een uit de hand gelopen hobby, anderen sturen hun foto’s naar de lokale media of hebben een speciale pagina aangemaakt op sociale media als Facebook en Instagram. Veel doen allebei. In ieder geval laten ze ons meegenieten en maken dat we sommige beelden met andere ogen gaan zien en op hun fotogenieke waarde weten te schatten. Een paar weken geleden kwam er een nieuwe ster aan het firmament in de vorm van fotograaf Mike Bink (52) die de aandacht trok met zijn Instagram account met de veelzeggende naam Between Salt and Steel: Ongoing project of photographer Mike Bink about the life and surroundings of the IJmond region in the Netherlands, also known as Port of Amsterdam. Ondanks de benaming Port of Amsterdam, de gemiddelde IJmuidenaar vindt dat bijna een belediging, vallen de zwart wit foto’s op doordat ze precies weergeven wat de IJmond zo speciaal maakt. De ongepolijste, eerlijke en rauwe schoonheid die je alleen ziet als je er al een zekere liefde voor hebt. En komen de meeste andere fotografen hier uit Velsen en zijn trotse inwoner, Mike is Zaankanter.
De grootsheid van de Hoogovens
Mike legt uit waarom hij zo is aangetrokken door de IJmond: ‘’Ik kwam hier met mijn vader als kind vaak, mijn vader was gek op de sluizen. We gingen vis eten, wat jullie een ‘kantje pikken’ noemen en ik was onder de indruk van de grootsheid van de Hoogovens. De sfeer in vooral IJmuiden is ruwer, meer ongepolijst. Dat heb je in de Zaanstreek ook wel maar hier gaat het een tandje verder. Die beelden en die sfeer zijn, waarschijnlijk onbewust, blijven hangen. Na het Grafisch Lyceum ging ik fotograferen, ik denk dat het eind jaren ’80 zal zijn geweest. Met een analoge camera en ik ontwikkelde de foto’s zelf in mijn eigen doka. Ik probeerde die speciale sfeer van de IJmond te vangen, ik hoopte te kunnen vastleggen wat me zo boeide. Maar nooit was ik helemaal echt tevreden. Ik kreeg niet uit de camera wat ik wilde zien en hoe ik het zag.’’
Ik zag het karakter van de streek veranderen, er kwam meer nieuwbouw.
Vuur aan zee
‘’Later ging ik aan het werk als grafisch vormgever maar ik bleef fotograferen en werd geleidelijk aan professioneler. Ik begon voor werkgevers te fotograferen en kreeg steeds meer klanten en opdrachten. Rond 2005 kon ik voor mezelf beginnen. Op een zeker moment stuitte ik op het boek Vuur aan Zee, uitgegeven in 1958 door de Koninklijke Hoogovens en Staalfabrieken NV. Met foto’s van heel bekende fotografen als onder andere Ed van der Elsken en Paul Huf. Ik vond dat zo mooi, zo goed gefotografeerd. Ik herkende de stijl waar ik eigenlijk zelf naar op zoek was. De fabriek, de mensen…dat was wat ik zocht! Ik tikte twee exemplaren op de kop. Ik werk veel voor Heliomare en was dus regelmatig in Wijk aan Zee en ging dan ook naar IJmuiden. Ik zag het karakter van de streek veranderen, er kwam meer nieuwbouw. In die tijd heette Tata nog Corus en de trammelant rond de vervuiling was al aan de orde. Ik dacht: ‘Ik moet opschieten anders gaat dat specifieke, ongepolijste verdwijnen. Er verdwenen straten en oude panden. Het werd anders, niet lelijk ofzo maar ik miste wel dat gevoel van mijn jeugd.’’
Voor zwart-wit heb ik überhaupt een voorliefde en ik vind het passen bij het karakter van de plekken.
Schoonheid in het verval
Dat vastleggen van wat Mike de schoonheid van het verval noemt werd een zogenaamde stopklus, elke keer als hij tijd kan vrijmaken tussen zijn opdrachten door kijkt hij naar het weer, of ochtend- of avondlicht mooier zou zijn, of er mist hangt wat alles een beetje mysterieus maakt en besluit dan: dit is wat ik zoek! Het project is puur persoonlijk, alles komt vanuit zichzelf. Afgelopen zomer exposeerde hij een drietal foto’s op het FotoFestival Naarden in het kader van het thema: Celebrate Dutch Landscapes, de curator van de tentoonstelling is Kenneth Stamp. Dat was ook de stap waardoor de behoefte ontstond de foto’s te delen met publiek. De foto’s zijn zwart/wit. Mike: ‘’Daar heb ik überhaupt een voorliefde voor en ik vind het passen bij het karakter van de plekken. Je wordt niet afgeleid door kleuren, je legt de nadruk op de dingen die je wil laten zien.’’
Zweem van vrijheid
Op deze manier hebben de foto’s ook iets tijdloos. Je weet niet of ze nou in 1975 of gisteren zijn genomen en roepen een nostalgisch gevoel op. Op veel foto’s komt Tata voor maar Mike gaat ook op zoek naar mensen en hun verhalen. Dan kom je al snel terecht bij een van de meest markante en gefotografeerde mannen van IJmuiden, Geert Smeding. Als die man bezig is met zijn ambacht spat de passie en trots ervan af. En Smeding heeft natuurlijk een prachtige, doorleefde kop met felle blauwe ogen. Meer IJmuiden zul je niet gauw tegenkomen in een en dezelfde persoon. Want niet alleen het karakter van de IJmond, ook de mensen intrigeren Mike Bink. In zijn woorden: ‘’IJmuiden past binnen geen enkel kader. Er is niets standaard en het centrum is ook uniek. Niet 13 in een dozijn. Er zit altijd een zweem van vrijheid in hier. En de mensen zijn recht voor hun raap maar ontzettend vriendelijk.’’
Meer van zijn werk is te vinden op Instagram, kijk op: instagram.com/between_salt_and_steel_.
